Παλατιανό: Μια Ρωμαϊκή πόλη στα Κρούσια του Κιλκίς

Σε έναν μαγικό τόπο στους πρόποδες του ορεινού όγκου των Κρουσίων κατάφυτη σήμερα όπως και πριν από χιλιάδες χρόνια στην κορυφή ενός λόφου σώζονται τα ερείπια μιας αρχαίας πόλης, που δεν είναι άλλη από το Παλατιανό. Από αυτή την ίδια κορυφή οι αρχαίοι κάτοικοι έβλεπαν το βιος τους, τη γη, που τους έθρεφε, τα νερά και τα φυτά, που βλαστούσαν. Έβλεπαν τον ήλιο να χορεύει στα φύλλα των Ελαιώνων, τα κλίματα να υπόσχονται γευστικό κρασί, τα σύκα να γεμίζουν με γλύκα το καθημερινό τους τραπέζι. Έβλεπαν τη γη, που έβοσκαν τα κοπάδια τους δίπλα στον ποταμό Εχέδωρο, αυτόν, που έχει δώρα, που έδινε ό,τι υποσχόταν το όνομά του, τις πρώτες ύλες του, τα πολύτιμα μέταλλά του, δώρα ευμάρειας με κυριότερο το χρυσάφι. Πρώτη φορά ιδρύθηκε τον 10ο αιώνα π.Χ., αναπτύχθηκε πολύ στα κλασικά και ελληνιστικά χρόνια από τον 4ο έως τον 1ο αιώνα π.Χ., όταν και έγινε αστικό κέντρο. Τη μεγαλύτερη ακμή της τη γνωρίζει στα ρωμαϊκά χρόνια από τον 1ο μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ. όταν πια καταστρέφεται από άγνωστη αιτία. Η εποχή αυτή είναι γνωστή ως Pax Romana (η εποχή της ρωμαϊκής ειρήνης).