Για να αποτίσουμε ένα φόρο τιμής σε αυτό το ταπεινό λίγο υποτιμημένο και ανυπόληπτο για πολλούς φρούτο, με τις τόσες καταπληκτικές ιδιότητες και τη μακραίωνη ιστορία συγκεντρώσαμε τις πληροφορίες που θα δούμε στη συνέχεια:
Αυτή την ερυθρόλευκη σάρκα με πλήθος λευκές απολήξεις, ανακατεμένες με μαεστρία με τον κόκκινο μελωμένο πολτό και διάσπαρτα τοποθετημένους τους κίτρινους σπόρους, όταν την έπλασε ο δημιουργός είχε τα κέφια του. Έπλασε ένα μικρό γευστικό θαύμα που παράγεται απο ένα δέντρο φιλικό και εύκολα προσβάσιμο που φυτρώνει στην πατρίδα μας παντού! Κατά κανόνα η συκιά δεν χρειάζεται ραντίσματα, λιπάσματα, κλαδέματα και ποτίσματα ή συγκεκριμένες περιβαλλοντικές συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας.
Υπάρχουν δεκάδες ελληνικές ποικιλίες σύκων- άσπρα, μαύρα, μοβ, κόκκινα, πράσινα και από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Οι σπουδαιότερες καλλιεργούμενες ποικιλίες στην Ελλάδα είναι η Καλαμών, η Βασιλική Μαύρη (μονόφορη, έγχρωμη), η Βασιλική λευκή, τα Μαύρα Μαρκοπούλου, το Πολίτικο (μονόφορη, λευκή), η Πρασινοσυκιά Λέσβου, η Φρακασάνα (δίφορη, λευκή), η Βασιλική λευκή (μονόφορη), τα μαντουλάρικα (Αττικής), η σμυρναική (σύκα μπαρδατζίκια) κτλ. Στην περιοχή μας γνωρίζουμε τα καρβελόσυκα, τα αυγόσυκα, τα ροϊδόσυκα, τα μαυρόσυκα και πολλά άλλα που δεν γνωρίζουμε την ονομασία τους ή την ύπαρξή τους.
Αποξηραμένα σύκα βρίσκουμε μόνο από τις ποικιλίες της Καλαμάτας στην περιοχή της Πελοποννήσου και του Ταξιάρχη ή της Κύμης στην περιοχή της Εύβοιας τα οποία όμως συναντάμε και στην περιοχή μας.
Περιέχουν 83% νερό, 15,1% σάκχαρα, 1,2% πρωτεΐνες, 0,4% λίπη, 0,2% άλατα και άλλες ουσίες. Τα αποξηραμένα σύκα περιέχουν 19% νερό, 71% σάκχαρα, 6% πρωτεΐνες, 1% λίπη, 0,5% άλατα και άλλες ουσίες.
Η συκιά ευδοκιμεί από το ένα άκρο της Ελλάδας ως το άλλο, σε κτήματα ποτιστικά ή μη, ενώ πολλά δέντρα φυτρώνουν και αναπτύσσονται μόνα τους στη μέση του πουθενά παράγοντας τα πιο νόστιμα σύκα. Όλες οι ποικιλίες συκιάς φυτεύονται ως αυτόρριζες, χωρίς να χρειάζεται εμβολιασμός. Ο εμβολιασμός όμως από ορισμένες ποικιλίες, που προσαρμόζονται καλύτερα στα διάφορα εδάφη, βελτιώνει την παραγωγικότητα των δένδρων και την ποιότητα των καρπών. Η συκιά δεν αντέχει στο κλάδεμα λένε οι γεωπόνοι. Με το κλάδεμα (που γίνεται το χειμώνα) αφαιρούνται μόνο τα ξερά ή άρρωστα κλαδιά. Δεν πρέπει να κόβονται οι κορυφές των κλαδιών γιατί στην άκρη τους σχηματίζονται οι καρποί. Αν θέλετε να ανανεώσετε ένα δέντρο που έχει πάθει ζημιές αρκεί να μεγαλώσετε μια παραφυάδα του.
Χρειάζεται ασφαλώς σεβασμό και προσοχή κατά την προσέγγισή του, γιατί το γάλα της συκιάς που ρέει στον κορμό και στα φύλλα του είναι πολύ τοξικό. Αυτός όμως είναι και ο αποτρεπτικός παράγοντας που διαθέτει ώστε να μην προσβάλλεται εύκολα από παράσιτα και μικρόβια και να μην χρειάζεται σχεδόν καμία περιποίηση από τον άνθρωπο παράγοντας ανελλιπώς και σε αφθονία κάθε καλοκαίρι τους καρπούς του.
Οι συκοφάντες ...
Στην αρχαιότητα η Αττική γη παρήγαγε τα καλύτερα και περισσότερα σύκα, τα ονομαζόμενα βασιλικά! καλλιεργούνται ακόμη και σήμερα στο Μαρκόπουλο της Αττικής και οι καρποί τους αρχίζουν να ωριμάζουν γύρω στις 20 Ιουλίου. Όχι βέβαια ότι υστερούσαν και αυτά από την Ρόδο, τα Μέγαρα, τη Λακωνία, την Κίμωλο, τη Χαλκίδα, τη Χίο και από τις ακτές της Μικράς Ασίας.
Σύμφωνα με τον Αιλιανό οι Αθηναίοι ήταν εκείνοι που πρώτοι «ανακάλυψαν» την ελιά και την συκιά..» Σ' ένα μάλιστα απόσπασμα από το β΄ βιβλίο του Αθήναιου διαβάζουμε: «Τι πράγματα Ιππόνικε, θαυμάσια η χώρα αυτή παράγει, που εξέχουνε σ' όλη γενικώς την οικουμένη, το μέλι, το ψωμί, τα σύκα της. Σύκα μα το θεό, πολλά παράγει». Οι Αθηναίοι άρχοντες, για να αποτρέψουν την ανεξέλεγκτη εξαγωγή σύκων σε άλλες πόλεις σχημάτισαν μια ειδική ομάδα ανδρών, οι οποίοι παρακολουθούσαν και κατήγγειλαν αυτούς που έκλεβαν ή έκαναν εξαγωγή των πολύτιμων για την Αττική καρπών. Οι άνδρες αυτοί ονομάστηκαν"συκοφάντες".
Πολύ φημισμένα ήταν και τα ροδίτικα σύκα, που ο Σαμιώτης κωμωδιογράφος Λυγκεύς τα συγκρίνει με τα σύκα της Αττικής. Ο Επιγένης (κωμικός ποιητής, γύρω στο 380 π.Χ) μιλάει για τα «χελιδώνια σύκα». Τα ασπρόσυκα τα αποκαλούσαν «λευκερίνεια» και μερικά που είχαν ξινή γεύση «οξάλια». Στα αρχαία ελληνικά κείμενα αναφέρονται και ως «δρακόντεια», «γεναία», «βαιά», «μελανόφαια», ή «ερινά».
Πολύ φημισμένα ήταν και τα ροδίτικα σύκα, που ο Σαμιώτης κωμωδιογράφος Λυγκεύς τα συγκρίνει με τα σύκα της Αττικής. Ο Επιγένης (κωμικός ποιητής, γύρω στο 380 π.Χ) μιλάει για τα «χελιδώνια σύκα». Τα ασπρόσυκα τα αποκαλούσαν «λευκερίνεια» και μερικά που είχαν ξινή γεύση «οξάλια». Στα αρχαία ελληνικά κείμενα αναφέρονται και ως «δρακόντεια», «γεναία», «βαιά», «μελανόφαια», ή «ερινά».
Χίλιες και μια χρήσεις...
Τα νωπά σύκα είναι μια πλουσιότατη σε φυτικές ίνες και θρεπτικά συστατικά φρούτο όπως βιταμίνες Α, Β1 και Β2 και μέταλλα όπως ασβέστιο, σίδηρο, φώσφορο, μαγγάνιο, νάτριο, κάλιο. Ρίχνουν την αρτηριακή πίεση. Εμποδίζουν τη δυσκοιλιότητα. Έχουν βοηθητικό ρόλο στον έλεγχο του βάρους. Προστατεύουν τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες από τον καρκίνο του μαστού. Προλαμβάνουν τις καρδιακές παθήσεις. Παρουσιάζουν αντιδιαβητική δράση. Συμβάλλουν στη διατήρηση της πυκνότητας των οστών. Βελτιώνουν τη σεξουαλική μας ζωή. Ανακουφίζουν τον πονόλαιμο.
Προσοχή στην κατανάλωση χρειάζεται παρά τα οφέλη τους. Αν το παρακάνετε με τα σύκα, υπάρχει πιθανότητα διάρροιας, ενώ θα πρέπει να τα αποφεύγετε αν έχετε πρόβλημα στα νεφρά ή την χοληδόχο κύστη.
Από τα σύκα παρασκευάζονται γλυκά κουταλιού (από τα αγριόσυκα), συκοπιταρίδες, παστελαριές ή τσαπέλες, συκομαΐδες ή συκόπιτες , ρετσέλια, συκοπετίμεζα, σούμα (ποτό-απόσταγμα από σύκα) και και συκαλευριές.Παλιότερα χρησιμοποιούσαν το φρέσκο γάλα της συκιάς στη θεραπεία των κρεατοελιών και των μυρμηγκιών, στάζοντας κάθε μέρα 2-3 φορές γάλα σε αυτές. Χρησιμοποιούσαν επίσης το γάλα της συκιάς εξωτερικώς ως φάρμακο κατά της λέπρας και άλλων χρόνιων δερματικών νοσημάτων και ως αντίδοτο στα δαγκώματα σκορπιού. Ο Διοσκουρίδης συνιστούσε να τοποθετούν μέσα στην τρύπα χαλασμένου δοντιού ένα κομματάκι ύφασμα εμποτισμένο σε γάλα συκιάς. Με τα φύλλα συκιάς σκέπαζαν το κρέας το ποίο έτσι μαλάκωνε και ψηνόταν γρηγορότερα. Ίσως αυτός ήταν ο λόγος που πίστευαν ότι δεν πρέπει να κοιμούνται κάτω από συκιά, γιατί τότε, οι μύες χαλαρώνουν, οι διάφορες λειτουργίες του σώματος σταματούν και το μυαλό συσκοτίζεται. Έτσι ονόμαζαν την συκιά δέντρο «βαρυοήσκιωτο». Ακόμα και σήμερα σε μερικά μέρη όταν βράζουν κρέας προσθέτουν και ένα κλαδάκι συκιάς. Τα ξερά σύκα κοπανισμένα γίνονται καφές που βοηθά σε βήχα, κοκίτη και πνευμονία. Αξιοπρόσεκτο είναι πως δεν χρησιμοποιούσαν ποτέ τα ξύλα της συκιάς ως καύσιμο ύλη.
Δήμος Κ. Πράπας
http://www.palaiopyrgos.gr/epistoles/epistoles-anagnosti/siko-sikia.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου